Çalışanın büyümedeki payı rekor düşük seviyede
OLCAY BÜYÜKTAŞ
TÜİK tarafından açıklanan 2022 büyüme bilgileri, büyümede çalışanların payının tarihi seviyelerde gerilediğini ortaya koydu.
Büyümede çalışanların payı bir önceki yıl yüzde 30,1’den yüzde 26,5’e geriledi. Net işletme fazlası/karma gelirin payı %52,5’ten %54,5’e yükseldi.
Söz konusu bilgiler, işçilik ödemelerinin kaydedildiği 1998 yılından bu yana en düşük seviyede olurken, o yılların bile geride kaldığı görüldü.
1998’de ücretlilerin payı yüzde 28,8 olarak kaydedilirken, sonraki yıllarda yüzde 29-30’lar arasında kaldı.
Yıllık bazda verilere yakından baktığımızda, 1999 yılından bu yana düşüş eğiliminde olan ücretlilerin payı, 2016 yılında yaşanan enflasyona rağmen asgari ücretteki yüzde 30’luk artışla önemli bir iyileşme gösterdi. 2015’te yüzde 6,8’in ortasından yüzde 7,1’e çıktı.
Ancak yıllar içinde artan enflasyonun gerisinde kalan fiyat artışları da çalışanların büyümedeki payının düşmesine neden olmuştur.
Üç aylık düşüş rekoru
Bugün itibarıyla çalışanların büyümedeki payı, bilgi setinin tutulmaya başlandığı 2009 yılının gerisinde kalarak, çeyreklik bazda 2003 yılından bu yana en düşük seviye olarak kaydedildi.
TÜİK verilerine göre, çeyreklik bazda çalışanların aldığı işgücü ödemeleri ilk çeyrekte yüzde 31,2, ikinci çeyrekte yüzde 25,4 oldu. Bu yılın ikinci çeyreğinde görülen düşüş, üçüncü çeyrekte hem taban ücret hem de asgari ücret dışı çalışanlardaki artış nedeniyle yüzde 26,3’e yükselirken, son çeyrekte yüzde 25,2’ye geriledi.
2022 yılında işçilik ödemeleri bir önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme fazlası/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 dördüncü çeyreğinde işçi ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 103,3 artarken, net işletme fazlası/karma gelir yüzde 104,9 arttı.
Yeldan: Düşüş trendi devam etti
Verileri değerlendiren Prof. Erinç Yeldan, 2022’de GSYH’deki reel yüzde 5,6’lık artışa rağmen emeğin milli gelirden payındaki düşüş eğiliminin devam ettiğini belirtti.
Yeldan, “Yeni sistemle birlikte 2019’un ikinci çeyreğinden sonra reel milli gelir çeyreklik bazda yüzde 60 arttı. Sermaye gelirlerindeki artış yüzde 80’e ulaşırken, emek gelirleri reel olarak sadece yüzde 23 arttı. Sonuç olarak 2019 yılının ikinci çeyreğinden bu yana sermaye payındaki azalma yüzde 7,1 olurken, sermaye payındaki artış yüzde 7,7 oldu.
İşçi ödemeleri arttı
Öte yandan TÜİK verilerine göre 2022 yılında işçi ödemeleri bir önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme fazlası/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 dördüncü çeyreğinde işçi ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 103,3 artarken, net işletme fazlası/karma gelir yüzde 104,9 arttı.
